Big brother watching
Door Nico Fintelman (Smits)

 

 

George Orwell - In 1948 schreef de engelsman George Orwell de roman 1984. Het was in eerste instantie bedoeld als aanklacht tegen het communistische regime in Rusland dat uitermate goed in de gaten hield wat hun burgers deden zodat eventuele tegenstand meteen kon worden aangepakt en afgestraft. Maar in zijn algemeenheid was het een waarschuwing dat er in de toekomst overal in de wereld samanlevingen zouden kunnen ontstaan waarin de overheid via slinkse wegen het doen en laten van de burger zouden gaan volgen.

Dat alles onder de noemer Big Brother is watching you. In 1948 leek dat  erg utopisch maar tegenwoordig weten we wel beter. Internet, gekoppelde computer systemen en camera's en webcams geven de overheid inderdaad de mogelijkheid ons te volgen en niet alleen de overheid. Ook commerciele partijen, criminelen en radicale politieke groeperingen doen dat. Privacy stelt niet zo veel meer voor.

Delta website - Bij deze Delta Radio Website kregen we ook zo'n Big Brother gevoel, daar gebeurden geheel in piratenstijl ook opvallende dingen. Het viel ons op dat op een maandag (17 juli 2006) de Delta website 's nachts rond 04.00 uur binnen 20 minuten tijd door 9 verschillende bezoekers was bekeken.

 
 

Nou is die site populair maar dit aantal op dat tijdstip was toch wel opmerkelijk dus we besloten dat eens nader te bekijken. En zo kwamen we er achter dat al die negen IP-adressen toebehoorden aan het Ministerie van Justitie in Den Haag. Op dat ministerie zaten ze dus 's nachts op een uitgebreide manier de Delta website te bekijken. Opvallend, we gingen nog eens wat verder zoeken en vonden meer informatie waaronder de verantwoordelijke bij het Ministerie en ook zijn e-mail adres.

Maar eens een mailtje gestuurd. Er kwam een automatisch antwoord dat deze persoon met vakantie was. Hij was blijkbaar de verantwoordelijke voor de afdeling maar had zelf in dezen geen actie ondernomen. Wat me wel opviel was dat deze persoon 5 weken vakantie had. Verdorie, ik kan nauwelijks meer dan 14 dagen aanééngesloten vakantie nemen maar deze ambtenaar ging van mijn belastingcenten 5 weken met vakantie. Nou ja, had ik maar een andere baan moeten kiezen. Wel stond in de mail de naam en het telefoonnummer van de plaatsvervanger. Dus gebeld naar het Ministerie van Justitie. De plaatsvervanger was er ook niet (ambtenaren) maar ik kreeg dan toch het telefoonnummer van iemand die van de zaak kon afweten. Deze persoon was uitermate vriendelijk, vond het een interessant verhaal, kende inderdaad de personen die ik noemde en bevestigde dat de IP-adressen toebehoorden aan het Ministerie van Justitie. Hij beloofde uit te zoeken wie op dergelijke wijze de Delta website had bekeken en waarom. Hij zegde toe terug te zullen bellen maar dat gebeurde niet.

Terugbellen - Dan maar weer zelf gebeld naar de betreffende persoon op het Ministerie van Justitie. De ambtenaar vertelde mij dat tot nog toe niet was te traceren wie had ingelogd op de Delta site maar had het vermoeden dat er iemand privé had zitten surfen. Waarop natuurlijk mijn vraag of er om 04.00 uur 's nachts veel mensen werken op het Ministerie van Justitie. Nou, in het geheel niet. En vervolgens mijn opmerking dat het toch vreemd was dat die enkeling die er wel was dan op negen verschillende computers zat te kijken (let wel: 9 IP-adressen zijn niet alleen 9 verschillende computers maar ook 9 verschillende servers en netwerken). Dat laatste vond die ambtenaar niet zo vreemd maar toch beloofde hij me er verder achter aan te gaan omdat hij ook wel wilde weten wat er 's nachts zoal op het Ministerie van Justitie gebeurde.

Ook deze keer werd beloofd terug te bellen en ook deze keer gebeurde dat niet dus na een week weer zelf gebeld. De ambtenaar kende me inmiddels en wist meteen waar het over ging. Hij had niet kunnen uitvinden wat er was gebeurd zei hij, het Minsterie van Justitie stuurt 40.000 computers in Nederland aan en het was moeilijk te bekijken wat er allemaal gebeurde. Daarop mijn vraag of er op het ministerie misschien computers staan die automatisch (met steekwoorden) websites afzoeken naar eventuele criminele zaken. Dit is volgens de ambtenaar niet het geval. Hij ging dus wederom uit van iemand die privé had zitten surfen. Ik deelde hem mee dat ik dit niet een bevredigend antwoord vond en niet geloofde dat iemand zomaar via negen IP-adressen zit te surfen. Hij gaf toe het ook wel een vreemd gebeuren te vinden en zei verder te blijven zoeken naar wat er precies was gebeurd. Ook dit keer beloofde hij me terug te bellen wanneer er wat meer duidelijkheid zou komen.

De één niet, de ander wel - En weer belde deze man niet terug. Maar wat ik niet verwacht had gebeurde wel. De ambtenaar wiens emailadres stond vermeldt reageerde zowaar toen hij van vakantie terugkwam. Hij stuurde me een email waarin hij vroeg om meer informatie en ook hoe we hadden uitgevonden dat het Ministerie van Justitie de bezoeker was en hijzelf de verantwoordelijke in kwestie. Het moet niet gekker worden. Eén van de organisaties die onder het Ministerie van Justitie resorteert is de Centrale Inlichtingendienst die op de hoogte dient te zijn van alle zaken die in onze samenleving spelen. En dan gaat men bij het ministerie aan mij vragen hoe bij een website is te bekijken wie de bezoekers zijn. Dat belooft wat als we in dit land te maken krijgen met terroristen en de Centrale Inlichtingdienst opsporing en preventief werk moet doen.

In ieder geval heb ik samen met webmaster Gerco uitgelegd hoe één en ander in zijn werk is gegaan. En vervolgens gevraagd om mij op de hoogte te houden van eventuele resultaten van het onderzoek dat de ambtenaar hiernaar wilde doen. Vervolgens vernam ik niets meer dus na twee weken nog maar eens een reminder gestuurd. Helaas kwam ook daarop geen antwoord dus na weer enkele weken nog maar eens gebeld en gesproken met de betreffende ambtenaar. Hij legde me uit dat hij de hoofdverantwoordelijke is voor de afdeling informatie en met vakantie was geweest. Tijdens die vakantie had iemand onder zijn account ingelogd op de Delta website. Dat vond hij een vreemde zaak en wilde graag weten wie dat dan was geweest en waarom. Daarop mijn opmerking dat zijn collega die ik tijdens zijn vakantie telefonisch sprak dacht dat het hier om iemand zou gaan die privé had zitten surfen. Net zoals ik kon hij dat gelukkig niet geloven en had het vermoeden dat er iets anders aan de hand was. Maar wat was niet duidelijk. Ik heb vervolgens de ambtenaar nogmaals alle negen IP-adressen doorgegeven en ook de exacte tijden van inloggen. De ambtenaar zou het verder gaan uitzoeken en er op terug komen.

De aanhouder - Inmiddels kreeg ik van internet deskundige Michel Versteeg een email waarin hij de volgende mogelijkheid opperde: een personeelslid van het ministerie kan vanaf zijn woonadres inloggen op die computers en zit via die weg de Delta site te bekijken. Iedere keer als hij inlogt verbindt de server van het ministerie hem via een IP-adres en dat kan dus automatisch iedere keer een ander IP-adres zijn. Maar, voegt hij er zelf al aan toe, als er negen maal zeer kort wordt gekeken is dat wel weer erg vreemd. Hetzelfde geldt voor de gedachte van Delta webmaster Gerco Wittenberg die opperde dat iemand van een ander onderdeel van Justitie via de servers van het ministerie werkt. Is mogelijk, maar die negen maal, kort, 's nachts.... Een simpele verklaring kan zijn dat de server op hol is geslagen of dat er hackers aan het werk zijn. Zij zouden zo ook de Delta site kunnen bekijken maar wederom blijft de korte inlogtijd, negen keer vlak achter elkaar, wel vreemd.

ICT - De ambtenaar uit de vorige alinea belde niet terug en toen het mysterie al meer dan twee maanden aan de gang was nam ik zelf maar weer eens contact op met deze verantwoordelijke bij het ministerie.En ook in de weken daarna had ik regelmatig contact met hem en kende hij me al redelijk goed ("ja, jij bent van de Delta site"). Het feit dat dit alles is gegaan onder zijn account geeft eigenlijk aan dat de suggesties uit de vorige alinea ook niet overeind blijven: er werd niet ingelogd onder een algemeen maar onder een persoonlijk account. Steeds weer kon de ambtenaar geen duidelijkheid geven over wat er was gebeurt. Het blijkt dat er meer van dit soort zaken zijn voorgevallen en onderzoek hiernaar door de ICT-afdeling van het ministerie had nog steeds niets opgeleverd.

Wat vreemd is want we hebben het niet over een groentenzaak in Den Haag maar over het Ministerie van Justitie, zij behoren toch tot degenen die in ons land criminele en terroristische zaken moeten opsporen en voorkomen. Daarbij behoort ook internetverkeer kunnen traceren. En ik vroeg nog maar eens naar eventuele computers die permanent het internet afzoeken naar criminele zaken. Die staan dus niet op het Ministerie van Justitie maar op een andere plaats in Nederland en vallen onder een andere dienst die in Gouda zit en niet van hetzelfde computernetwerk deel uit maakt. De ambtenaar (hij heet Rene) beloofde me na verloop van tijd te zullen bellen als er wat bekend werd. Dat laatste is nooit meer gebeurd. Wat mij betreft blijven er diverse mogelijkheden. Ofwel men kan op het ministerie inderdaad niet uitvinden wat er is gebeurd ofwel men heeft geen zin een diepgaand onderzoek te doen. En natuurlijk is het mogelijk dat men wel weet wat er aan de hand is en mij dat niet wil vertellen.

 
 
 
 
Terugkeren naar de MN home